Prawa człowieka w Polsce – warto je znać!

Dyskusja o prawach człowieka w Polsce ostatnio znów stała się bardzo ożywiona. Warto zatem przybliżyć termin praw człowieka i przyjrzeć się bliżej tym, które obowiązują w Polsce. Co warto wiedzieć na temat praw człowieka?

Prawa człowieka to termin, który jest dość szeroki i może on odnosić się do różnych przepisów. Bywa też, że prawa człowieka rozumiane są na różne sposoby. Czym zatem są prawa człowieka? Jakie dokumenty je definiują? Sprawdź najważniejsze informacje na ten temat.

Czym są prawa człowieka?

Pod pojęciem jak prawa człowieka znajduje się koncepcja, zgodnie z którą każdy człowiek posiada prawa, których źródłem obowiązywania jest jego ludzka godność.

Przyjmuje się, że prawa człowieka mają charakter:

• Powszechny, czyli ma je każdy człowiek,
• Przyrodzone, czyli nadawane są z powodu bycia człowiekiem,
• Niezbywalne, czyli nie można się ich zrzec,
• Naturalne, czyli obowiązują one niezależnie od władzy państwowej,
• Nienaruszalne, czyli nie mogą być one regulowane dowolnie i są niezależne od władzy,
• Niepodzielne, czyli stanowią całość.

Dokumenty zawierające prawa człowieka

W historii pojawiały się liczne dokumenty, które regulują prawa człowieka. Za pierwszy z nich uznaje się Magna Charta Libertatum, czyli Wielką Kartę Swobód, która powstała w 1215 roku z inicjatywy króla Anglii Jana bez Ziemi.

Obecnie obowiązuje szereg dokumentów kodyfikujących podstawowe prawa człowieka, które zostały opracowane przez Organizację Narodów Zjednoczonych. Zaliczają się do nich między innymi wdrożone przez Polskę dokumenty jak:

• Europejska konwencja praw człowieka,
• Konwencja w sprawie likwidacji wszelkich form dyskryminacji kobiet,
• Konwencja o prawach dziecka,
• Międzynarodowy Pakt Praw Obywatelskich i Politycznych,
• Międzynarodowy Pakt Praw Gospodarczych, Społecznych i Kulturalnych,
• Konwencja o prawach osób niepełnosprawnych,
• Międzynarodowa Konwencja w sprawie Likwidacji Wszelkich Form Dyskryminacji Rasowej,
• Konwencja w sprawie zakazu tortur oraz innego okrutnego, nieludzkiego lub poniżającego traktowania albo karania,
• Traktat o handlu bronią.

Podstawowe prawa człowieka

Do praw człowieka zalicza się szeroka gama uprawnień. Jakie są prawa człowieka? Do podstawowych praw człowieka zaliczają się prawa obywatelskie i polityczne:

• Prawo do obywatelstwa,
• Prawo do prywatności,
• Prawo do sądu,
• Prawo do wolnych wyborów,
• Prawo do życia,
• Wolność i bezpieczeństwo osobiste,
• Wolność słowa,
• Wolność sumienia i wyznania,
• Wolność zgromadzeń i stowarzyszeń,
• Zakaz tortur.

Prawa człowieka w Polsce

W Polsce obowiązują prawa człowieka zawarte w Konstytucji Rzeczypospolitej Polski oraz w innych aktach, jakie zostały sygnowane przez Polskę.

Zgodnie z Konsytuacją przysługują prawa do:

• Informacji publicznej,
• Nienaruszalności mieszkania,
• Obrony,
• Ochrony danych osobowych,
• Opieki poza granicami kraju,
• Posiadania obywatelstwa polskiego – dla potomków obywateli polskich,
• Prawnej ochrony życia,
• Prawo petycji,
• Prawo wyborcze, rozumiane jako czynne prawo wyborcze dla obywateli,
• Prywatności,
• Równego dostępu do służby publicznej,
• Równości wobec prawa i zakazu dyskryminacji,
• Równości wobec prawa ze względu na płeć,
• Rzetelnego procesu,
• Własności i dziedziczenia,
• Wolności,
• Wolności do gromadzenia i zrzeszania się,
• Wolności i nietykalności osobistej,
• Wolności od poddawania eksperymentom naukowym bez zgody,
• Wolności od tortur, nieludzkiego i poniżającego traktowania, karania i stosowania kar cielesnych,
• Wolności poruszania się po kraju, wyjazdu i powrotu,
• Wolności wyznania i poglądów,
• Wolności zachowania tożsamości i języka mniejszości narodowych,
• Wychowania dzieci zgodnie z własnymi przekonaniami.

Nad przestrzeganiem praw człowieka w Polsce czuwa Rzecznik Praw Obywatelskich.